Według legendy miasto Efez zostało założone przez następcę tronu Aten Androklosa. Wyrocznia delficka poleciła mu założyć miasto w miejscu wskazanym przez rybę i dzika. I stało się tak: przygotowana do smażenia ryba podskoczyła na ogniu, wzbijając snop iskier, które zapaliły pobliskie krzaki, gdzie była kryjówka dzika.
Trudno było znaleźć lepsze miejsce na założenie nowego miasta - u ujścia rzeki do morza. Sprawiło to, że Efez rozwijał się błyskawicznie, nabierając znaczenia jako ośrodek handlowy. I tak było przez stulecia...
Efez znany był w czasach starożytnych jako największy ośrodek kultu bogini Matki - najpierw Kybele, potem Artemidy. O rozwoju jej sanktuarium świadczy m.in. fakt, że znajdował się tu jeden z siedmiu cudów świata antycznego - Artemizjon - potężna i piękna świątynia ku czci bogini. Niestety nie zachowała się ona do dziś, gdyż została spalona.
Efez jest równie ważny dla historii chrześcijaństwa: to tutaj schroniła się przed prześladowaniami w Rzymie pierwsza gmina chrześcijańska, tutaj działali również św. Paweł i św. Jan Ewangelista. Ten ostatni zamieszkał w okolicy po śmierci Chrystusa, wraz z Jego Matką - Marią. Dziś można odwiedzić niewielką świątynię zbudowaną na fundamentach domu, w którym mieszkali.
Tak, jak rzeka stworzyła potęgę Efezu, tak i była przyczyną jego upadku: nanosiła stopniowo wielkie ilości mułu, co uniemożliwiło w końcu korzystanie z portu, a potem stało się przyczyną wielkiej epidemii malarii. Efektem było opuszczenie miasta przez jego mieszkańców. Ich potomkowie do dziś mieszkają w pobliskim mieście Selçuk.
Ruiny Efezu należą do najlepiej zachowanych założeń miejskich z czasów starożytnych. Dają zwiedzającym je turystom pojęcie o tym, jak wyglądało kiedyś codzienne życie. Archeolodzy odkopali sporo starożytnych ulic i budynków. Odkryto m.in. miejską agorę wraz z buleuterionem (odpowiednikiem obecnego ratusza), różne sanktuaria rzymskiego kultu cesarskiego, a także targ i ogromny teatr. Szczególną uwagę przykuwają również ruiny wewnątrzmiejskich kompleksów łaźni i gimnazjonów.
ZWIEDZANIE RUIN EFEZU:
http://www.2009turcja.za.pl/erui.html